Τρίτη 25 Απριλίου 2017

Τα "Ξερά Ξύλα" και ο Άγιος Γεώργιος



Κάθε χρόνο στη γιορτή του Άη Γιώργη το μυαλό μου τριγυρίζει στο μικρό μοναστήρι του Μεραμπέλου, δίπλα στον τόπο που γεννήθηκε ο πατέρας μου. Τη Μονή Αγίου Γεωργίου στα Ξερά Ξύλα.
Χτισμένο πριν την απογραφή του 1635 που αναφέρεται στην ύπαρξή του ("... μοναστήρι ευρισκόμενο στον τόπο που αποκαλείται Ξερά Ξύλα, περιοχή του χωριού Βουλισμένη των Καρών..."), το μοναστήρι γνώρισε ιδιαίτερα άνθιση κατά τον 17ο αιώνα, τον "χρυσό" σύμφωνα με κάποιους αιώνα για τον ορθόδοξο μοναχισμό στην Κρήτη. Τότε, οι Βενετοί κατακτητές διαβλέποντας την αυξανόμενη μουσουλμανική απειλή και υπό το φόβο να μην αλλαξοπιστήσει το ντόπιο στοιχείο, παραχώρησαν θρησκευυτικά προνόμια στους κατοίκους του νησιού, τόσα όσα δεν είχαν παραχωρήσει όλα τα προηγούμενα χρόνια της κατάκτησης, από το 1204!
Την περίοδο εκείνη το Μεραμπέλο γέμισε μικρά και μεγαλύτερα μοναστήρια, έγινε το επίκεντρο της μοναστικής ζωής στην ανατολική Κρήτη, είναι δε χαρακτηριστικό το γεγονός πως κάποιοι το παρομοιάζουν με τους "Άγιους Τόπους" της Κρήτης.
Ο σημερινός ναός του Αγίου Γεωργίου χτίστηκε το 1912 όπως αναφέρει η κτητωρική επιγραφή πάνω από την είσοδο, οι τοιχογραφίες δε του τέμπλου αναφέρουν το έτος 1913. Στην απογραφή του 1920 το μοναστήρι αναφέρεται για πρώτη φορά με 40 κατοίκους, ενώ το 1981 που γίνεται η τελευταία αναφορά σε αυτό, οι κάτοικοι ήταν μόλις 3. Από το τέλος του 19ου αιώνα πιθανότατα και ύστερα, η Μονή έγινε μετόχι του Αγίου Γεωργίου Επανωσήφη, καθεστώς που παραμένει μέχρι τις μέρες μας. Μάλιστα στον Επανωσήφη φυλάσεται και η εικόνα του Αγίου Γεωργίου των Ξερών Ξύλων σε περίοπτη θέση.
Σήμερα η Μονή Ξερών Ξύλων του Μεραμπέλου δεν θυμίζει σε τίποτα το παρελθόν. Εκτός από τον ναό που είναι σε καλή κατάσταση αφού όπως αναφέρει μια επιγραφή στο εσωτερικό του ανακαινίσθηκε το 1984, όλα τα υπόλοιπα κτίρια είναι εγκαταλελειμένα. Το Νοέμβριο του 2014 που βρέθηκα εκεί τα περισσότερα από αυτά λειτουργούσαν σαν στάβλος.
Σε ένα δώμα του κτιριακού συγκροτήματος συνάντησα τους τελευταίους κατοίκους των Ξερών Ξύλων, τρείς βοσκούς, τον πατέρα με τα δύο παιδιά του. Όλο τους το νοικοκυριό δυο-τρια μαγειρικά σκεύη και μια εστία υγραερίου. Με υποδέχτηκαν με θέρμη, έβραζαν γάλα για να κάνουν μυζήθρα. Με κέρασαν καφέ κι έφυγα, η καρδιά μου ήταν σφιγμένη με όσα είδα.
Το αγαπώ πολύ αυτό το μοναστήρι. Νοιώθω πως κάτι με δένει μ' αυτό, χωρίς να μπορώ να το ερμηνεύσω. Ίσως επειδή είναι πολύ κοντά στον τόπο καταγωγής μου. Ίσως επειδή ακούω τον πατέρα μου να μεταφέρει ιστορίες που έλεγε η μάνα του γι' αυτό.
Ίσως να είναι κάτι άλλο, δεν ξέρω.

Στο εικόνισμα του Αγίου στο τέμπλο, υπάρχει επιγραφή που αναφέρει:
"Ησύχιος Μαρκατάτος, Καλλίνικος Ψαλίδης ιερομόναχοι. Ανέθεντο."

Η εικόνα του Αγίου Γεωργίου στον Επανωσήφη







Λεπτομέρεια από την εικόνα του 1913










Creative Commons License
Οι παραπάνω φωτογραφίες χορηγούνται με άδεια Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivs 3.0 Ελλάδα.

Παρασκευή 21 Απριλίου 2017

Το γιασεμί στο βαρέλι....


el.wikipedia.com

Στην αυλή του πατρικού μου σπιτιού, δίπλα στην πόρτα της αποθηκούλας με την ξύλινη σαραβαλιασμένη πόρτα, βρισκόταν ένα παλιό βαρέλι που είχε με επιτυχία αναλάβει τον ρόλο της γλάστρας.
Πολύ παλιά, δίπλα ακριβώς ύπήρχε μια λεμονιά που ξεράθηκε η καημένη κάποια στιγμή και ακολούθησε την μοίρα των υπόλοιπων δέντρων της αυλής των παιδικών μου χρόνων, μιας αχλαδιάς που ποτέ δεν κατάλαβα πως ήταν τέτοια για να πω την αλήθεια αφού, ποτέ μα ποτέ δεν έκανε αχλάδια και μιας ρογδιάς που οι καρποί της ήταν πικροί και άνοστοι.
Σταδιακά, όλα δέντρας της αυλής κόπηκαν από τη ρίζα, το χώμα στον κήπο έγινε τσιμέντο, το μικρό κοτέτσι που με έστελνε η μάνα να πιάσω κάθε μέρα το αβγό έγινε αποθήκη για να καταλήξει και η αυλή μας πικρή και άνοστη σαν τους καρπούς της ρογδιάς. Τα μόνα απομεινάρια ήταν τα δύο κλίματα που δρόσιζαν την αυλή με τη σκιά τους και το παλιό βαρέλι με το γιασεμί και τη γαρδένια.
Πολύ πριν ο Λουκιανός Κηλαηδόνης τραγουδήσει τα "Θερινά Σινεμά", τα δικά μου καλοκαίρια είχαν τη σφραγίδα της μυρωδιάς αυτού του γιασεμιού. Σήμερα ακόμα, έστω και γραμμένη στο χαρτί να δω τη λέξη "γιασεμί", τα ρουθούνια μου πλημμυρίζουν με το άρωμα εκείνης της αυλής.
Τα δικά μου παιδικά καλοκαίρια δεν είχαν διακοπές στη θάλασσα. Είχαν την αυλή μας, την παρέα με τα αδέρφια και το παιχνίδι με τους φίλους μέχρι να σκοτεινιάσει, τη γεύση από το καρπούζι σαν τη ζάχαρη και την μυρωδιά του γιασεμιού που γέμιζε το σπίτι όταν κοιμόμασταν, με τα πορτοπαράθυρα διάπλατα ανοιχτά.
Πόση ευγνωμοσύνη νοιώθω που μέχρι σήμερα όταν μυρίσω γιασεμί, το μυαλό μου εγκαταλείπει το τώρα και επιστρέφει στην γλύκα της παιδικής μου ξεγνοιασιάς...

@elpidapateraki Σ' ευχαριστώ....